استراتژی کسب و کار الکترونیکی آشنا شویم، در ادامه به برخی از حالاتی که استراتژی تجاری در پی آن است، اشاره کرده و استراتژی کسب و کار الکترونیکی مرتبط و هماهنگ با آن را انتخاب می‏کنیم.
۱) بهبود فرآیندهای تجاری
هنگامی که استراتژی تجاری سازمان، بر بهبود فرآیندهای تجاری متمرکز است، نقش استراتژی کسب و کار الکترونیکی باید بر کاهش هزینه‏ها و افزایش سرعت فرآیندهای کسب و کار متمرکز باشد تا سازمان را به اهداف استراتژی تجاری خود نزدیک کند.
۲) ارتقای نوآوری
در حالت دوم که استراتژی تجاری سازمان بر ارتقای نوآوری تأکید دارد، استراتژی کسب و کار الکترونیکی استفاده از فن‏آوری اطلاعات برای خلق محصولات و خدمات جدید است.
تشکیل پروفایل مشتری، ارتباط بهتر با مشتریان و اظهار نظر راحت تر مشتری در مورد محصول، از ابزارهایی است که به واسطه آن می‏توان از طریق کسب و کار الکترونیکی به بهبود، نوآوری و تولید محصولات و خدمات جدید دست یافت. بر این مبنا وجود اطلاعات بیشتر و قرار داشتن در جریان تحول نظرات و نگرش‏های مشتریان به صورت بهنگام پتانسیل بسیار خوبی برای نوآوری در محصول ایجاد می‏کند. لذا، یکی از پیشنهادهایی که برای بهره برداری از فن‏آوری اطلاعات در راستای توسعه نوآوری می‏شود، خلق محصولات و خدمات جدید است و این همان استراتژی مورد نظر کسب و کار الکترونیکی در حالت دوم است.
۳) ارتباط بهتر با عرضه کننده و مشتری
حالت سوم استراتژی تجاری سازمان، تقویت ارتباط با عرضه کنندگان و مشتریان می‏باشد در این حالت استراتژی کسب و کار الکترونیکی، بر بهبود کیفیت محصولات، مدیریت روابط با مشتری و مدیریت زنجیره عرضه متمرکز است. در واقع استراتژی کسب و کار الکترونیکی در این حالت به گونه‏ای است که با تشکیل اتحادهای استراتژیک، به اشتراک گذاشتن هزینه‏ها، به اشترک گذاشتن اطلاعات، فعالیت‏های تبلیغاتی مشترک و برخی دیگر از ابزارهای بهبود تجاری زنجیره عرضه را یکپارچه ساخته و با به کارگیری فناوری اطلاعات در مدیریت روابط با مشتری، ارتباط با عرضه کنندگان و مشتریان را تقویت می‏کند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۳ ارزش‏های ایجاد شده توسط کسب و کار الکترونیکی
باید توجه داشت که ارزش زایی در سازمان‏ها کلیدی ترین و مهمترین پدیده‏ای است که در بقای سازمان‏ها نقش بازی می‏کند و اگر سازمانی ارزش جدیدی را برای ارایه به بازار نداشته باشد، ایجاد و یا حضور این شرکت در محیط تجاری توجیه پذیر نبوده و از بین خواهد رفت. بنابراین زمانی که از کسب و کار الکترونیکی در یک سازمان سخن به میان میآوریم، باید انتظار ارزش‏های جدیدی را داشته باشیم که این نوع کسب و کار برای سازمان به ارمغان می‏آورد، ارزش‏هایی از جمله: سرعت بیشتر، کیفیت بیشتر، دسترسی بیشتر مشتری به محصول، خدمات پس از فروش بیشتر، برخورد بهتر با مشتری، تنوع محصول، کاهش هزینه و…
۲-۲۴ یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی
توسعه و تحول در فناوری اطلاعات باعث تغییراتی در سازمان می‏شود و مدیران را به چالش می‏کشاند و آنها را با تحولات بازرگانی و فنی سازمان مواجه می‏سازد. درست در همین زمان است که یک مدیر باید یک طرح تجاری جدید برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی سازمان ارایه دهد. برای آنکه با طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی آشنا شویم در ادامه به مراحل طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی، اشاره می‏کنیم:
طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی نیاز به گذراندن چهار مرحله دارد:
۱) شناسایی مشتریان و خود شرکت
برای آنکه یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی طراحی کنیم، در گام اول باید مشتریان، کسب و کار و روندهای فناورانه گذشته شرکت خود را از طریق سئوالاتی شناسایی کنیم، سئوالاتی نظیر:
الف) آیا موج جدید تحولات فناورانه، روش‏های جدیدی را برای انجام فعالیت‏های تجاری ایجاد کرده است؟
ب) آیا سازمان پاسخگوی نیازهای دایماً در حال تغییر مشتریان می‏باشد؟
ج) آیا سازمان از فرصت‏های جدید ناشی از تغییرات استفاده کرده است؟ و…
۲) بر عکس کردن زنجیره ارزش
بزرگ ترین چالش در کسب و کار الکترونیکی مرتبط کردن فناوری با طرح‏های جدید تجاری است. به دلیل نیاز به تغییر در فناوری و روندهای تجاری، کار دو برابر می‏شود، وقتی فناوری جدید ظاهر می‏شود نیازها و انتظارات مشتری هم تغییر میکند که متعاقب آن باید طرح‏های تجاری جدیدی را برای پاسخگویی به نیاز مشتری ایجاد کرد.
باید توجه داشت که در این میان سازمان‏هایی موفق هستند که نه تنها ارزش‏های جدید را به خود اضافه می‏کنند، بلکه آنها را تغییر هم می‏دهند. برای تغییر ارزش‏ها مدیران باید زنجیره ارزش سنتی را که دیدی درون گرا دارد (زنجیره ارزش سنتی به ترتیب شامل:
۱) شایستگی‏های هسته‏ای درون سازمانی،
۲) فرآیندهای زیرساختاری انعطاف پذیر،
۳) محصولات/ خدمات،
۴) کانال‏ها،
مشتریان است (معکوس کرده و زنجیره ارزش جدید را که دارای دیدی برون گراست) زنجیره ارزش جدید به ترتیب شامل:
نیازهای مشتریان،
کانال‏های یکپارچه،
محصولات/ خدمات،
فرایندهای زیرساختاری انعطاف پذیر
شایستگی‏های هسته‏ای درون سازمانی، است به وجود آورند.
۳) گزینش یک روش برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی
گام سوم در طراحی یک طرح جدید برای کسب و کار الکترونیکی، انتخاب یک روش برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی است. باید توجه داشت اگر چه سازگاری فناوری جدید می‏تواند در تکامل سازمان نقش داشته باشد، ولی این امر زمانی حاصل می‏شود که شرکت بتواند بهترین استفاده را از آن ببرد.
مدیران برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی، معمولاً یکی از روش‏های زیر را به کار می‏برند:
الف) تکامل خدمات: تحویل هر چیزی به مشتری که برای او ارزشمند بوده و خواهان آن باشد.
ب) تکامل عملیاتی: تحویل هر چه سریعتر محصولاتی با کیفیت بالا و قیمتی منطقی به مشتری.
ج) تکامل مستمر نوآوری: تحویل کالاها و خدماتی که حدود عملکرد را افزایش داده و باعث خرسندی مشتری گردد.
نکته مهم اینکه برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی باید یکی از روش‏های بالا با توجه به منابع مورد نیاز برای پیاده سازی آن، انتخاب شود.
۴) اجرای بی نقض
گام چهارم در طراحی یک طرح جدید تجاری موفق برای کسب و کار الکترونیکی، اجرای بی نقض این طرح تجاری است. برای آنکه طرح جدید تجاری بدون نقض اجرا شود باید با فناوری اطلاعات در سازمان تناسب استراتژیک داشته باشد؛ یعنی طرح جدید تجاری باید مرزهای سنتی فناوری اطلاعات در سازمان را شکسته و سپس بر مبنای فناوری روز سازمان اجرا شود. در این میان مدیران سازمان، باید تصمیماتی را برای تغییر سازمان اتخاذ نمایند تا سازمان را از موقعیت فعلی خود حرکت داده و به موقعیت مطلوب برسانند و زیرساختها را منسجم سازند تا به الزامات کسب و کار الکترونیکی دست یابند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۵ چهار عامل برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی
چهار عامل اساسی بر موفقیت کسب و کار الکترونیکی موثر است که عبارتند از:
۱) فناوری:
می توان گفت که فناوری پایه و اساس کسب و کار الکترونیکی را تشکیل می‏دهد و زمانی یک سازمان خواهد توانست در عرضه رقابت و کسب و کار الکترونیکی موفق شود که زیرساختار فناوری خود را تقویت کند و از اساس فناوری که همان اینترنت است‏، استفاده نماید.
۲) سرمایه:
مدیر موفق در عرصه کسب و کار الکترونیکی کسی است که زیرساختار سرمایه‏ای سازمان را درک کند، پول مورد نیاز برای استقرار کسب و کار الکترونیکی را با توجه به منابع سازمان تأمین کند و ایمنی لازم را برای سرمایه گذاری در زمینه کسب و کار الکترونیکی ایجاد کند.
۳) رسانه:
مدیر کسب و کار الکترونیکی در بین رسانه‏ها باید دارای قدرت انتخاب باشد و با توجه به همگرایی در فناوری‏های ایجاد شده، همگرایی رسانه‏ای را نیز به وجود آورد.
۴) سیاست عمومی:
مدیران ارشد سازمان‏ها برای آن که در عرصه کسب و کار الکترونیکی موفق باشند، باید به زیرساختار سیاست عمومی سازمان نیز توجه داشته باشند‎؛ یعنی باید قوانین رایج و همچنین صدمات و کمک‏های ناشی از تغییر قوانین و مقررات کسب و کار الکترونیکی را درک کنند و به این نکته مهم پی ببرند که اینترنت چگونه جامعه را تحت تأثیر قرار می‏دهد و متقابلاً جامعه چگونه اینترنت را متأثر می‏کند و با توجه به تصمیمات مرتبط با استراتژی، فناوری، سرمایه و رسانه سیاست‏هایی را اعمال کنند که نه تنها شرکت‏های خاص، بلکه رقبا را هم تحت تأثیر قرار دهند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۶ مزایا و معایب کسب و کار الکترونیک
معایب کسب و کار الکترونیک:
مسأله امنیت، امکان ورود به سیستم‌های شما از طریق آدرس پست الکترونیکی، سایت شبکه و دستیابی به اطلاعات مالی و غیره؛
اختلال در برنامه کاری در صورت خرابی سیستم؛
از دست دادن کنترل؛
مشکلات و هزینه‌های به روز بودن با فناوری‌هایی که به سرعت پیشرفت می‌کنند. (محمدی زاد، ۱۳۹۳)
مزایای کسب و کار الکترونیکی:
کسب و کار الکترونیکی برای سازمان دارای مزایای فراوانی است که برخی از این مزایا محسوس و برخی دیگر نامحسوس است. حال به مزایای محسوس و نامحسوس کسب و کار الکترونیکی در سازمان اشاره می‏کنیم:
مزایای محسوس کسب و کار الکترونیکی
به‏طور کلی می‏توان گفت که مزایای محسوس کسب و کار الکترونیکی برای سازمان به شرح زیر است:
۱) کسب و کار الکترونیکی از طریق
محصولات جدید، بازارهای جدید،
مشتریان فعلی (تکرار خرید)
مشتریان فعلی (خریدهای موازی) باعث افزایش فروش و در نتیجه افزایش درآمد می‏شود.
۲) کسب و کار الکترونیکی از طریق
کاهش زمان در ارایه خدمات،
فروش بهنگام،
کاهش تکثیر و توزیع هزینه‏های ارتباطات بازار باعث کاهش هزینه‏های بازاریابی می‏شود.
۳) کسب و کار الکترونیکی هم چنین از طریق
کاهش موجودی انبار،
افزایش رقابت در میان عرضه کنندگان،
دوره زمانی کوتاه تر در ارایه تقاضا،
کاهش هزینه‏های اجرایی ناشی از فرآیندهای تجاری روتین مثل کارمندیابی، باعث کاهش هزینه‏های زنجیره عرضه می‏شود.
مزایای نامحسوس کسب و کار الکترونیکی
کسب و کار الکترونیکی علاوه بر مزایای محسوس که به آن اشاره شد، دارای مزایای نامحسوس نیز می‏باشد، از جمله مزایای نامحسوس کسب و الکترونیکی می‏توان مزایای زیر را نام برد:
بهبود وجهه شرکت،
ارتقاء