استراتژی کسب و کار الکترونیکی آشنا شویم، در ادامه به برخی از حالاتی که استراتژی تجاری در پی آن است، اشاره کرده و استراتژی کسب و کار الکترونیکی مرتبط و هماهنگ با آن را انتخاب میکنیم.
۱) بهبود فرآیندهای تجاری
هنگامی که استراتژی تجاری سازمان، بر بهبود فرآیندهای تجاری متمرکز است، نقش استراتژی کسب و کار الکترونیکی باید بر کاهش هزینهها و افزایش سرعت فرآیندهای کسب و کار متمرکز باشد تا سازمان را به اهداف استراتژی تجاری خود نزدیک کند.
۲) ارتقای نوآوری
در حالت دوم که استراتژی تجاری سازمان بر ارتقای نوآوری تأکید دارد، استراتژی کسب و کار الکترونیکی استفاده از فنآوری اطلاعات برای خلق محصولات و خدمات جدید است.
تشکیل پروفایل مشتری، ارتباط بهتر با مشتریان و اظهار نظر راحت تر مشتری در مورد محصول، از ابزارهایی است که به واسطه آن میتوان از طریق کسب و کار الکترونیکی به بهبود، نوآوری و تولید محصولات و خدمات جدید دست یافت. بر این مبنا وجود اطلاعات بیشتر و قرار داشتن در جریان تحول نظرات و نگرشهای مشتریان به صورت بهنگام پتانسیل بسیار خوبی برای نوآوری در محصول ایجاد میکند. لذا، یکی از پیشنهادهایی که برای بهره برداری از فنآوری اطلاعات در راستای توسعه نوآوری میشود، خلق محصولات و خدمات جدید است و این همان استراتژی مورد نظر کسب و کار الکترونیکی در حالت دوم است.
۳) ارتباط بهتر با عرضه کننده و مشتری
حالت سوم استراتژی تجاری سازمان، تقویت ارتباط با عرضه کنندگان و مشتریان میباشد در این حالت استراتژی کسب و کار الکترونیکی، بر بهبود کیفیت محصولات، مدیریت روابط با مشتری و مدیریت زنجیره عرضه متمرکز است. در واقع استراتژی کسب و کار الکترونیکی در این حالت به گونهای است که با تشکیل اتحادهای استراتژیک، به اشتراک گذاشتن هزینهها، به اشترک گذاشتن اطلاعات، فعالیتهای تبلیغاتی مشترک و برخی دیگر از ابزارهای بهبود تجاری زنجیره عرضه را یکپارچه ساخته و با به کارگیری فناوری اطلاعات در مدیریت روابط با مشتری، ارتباط با عرضه کنندگان و مشتریان را تقویت میکند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۳ ارزشهای ایجاد شده توسط کسب و کار الکترونیکی
باید توجه داشت که ارزش زایی در سازمانها کلیدی ترین و مهمترین پدیدهای است که در بقای سازمانها نقش بازی میکند و اگر سازمانی ارزش جدیدی را برای ارایه به بازار نداشته باشد، ایجاد و یا حضور این شرکت در محیط تجاری توجیه پذیر نبوده و از بین خواهد رفت. بنابراین زمانی که از کسب و کار الکترونیکی در یک سازمان سخن به میان میآوریم، باید انتظار ارزشهای جدیدی را داشته باشیم که این نوع کسب و کار برای سازمان به ارمغان میآورد، ارزشهایی از جمله: سرعت بیشتر، کیفیت بیشتر، دسترسی بیشتر مشتری به محصول، خدمات پس از فروش بیشتر، برخورد بهتر با مشتری، تنوع محصول، کاهش هزینه و…
۲-۲۴ یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی
توسعه و تحول در فناوری اطلاعات باعث تغییراتی در سازمان میشود و مدیران را به چالش میکشاند و آنها را با تحولات بازرگانی و فنی سازمان مواجه میسازد. درست در همین زمان است که یک مدیر باید یک طرح تجاری جدید برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی سازمان ارایه دهد. برای آنکه با طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی آشنا شویم در ادامه به مراحل طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی، اشاره میکنیم:
طراحی یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی نیاز به گذراندن چهار مرحله دارد:
۱) شناسایی مشتریان و خود شرکت
برای آنکه یک طرح تجاری جدید برای کسب و کار الکترونیکی طراحی کنیم، در گام اول باید مشتریان، کسب و کار و روندهای فناورانه گذشته شرکت خود را از طریق سئوالاتی شناسایی کنیم، سئوالاتی نظیر:
الف) آیا موج جدید تحولات فناورانه، روشهای جدیدی را برای انجام فعالیتهای تجاری ایجاد کرده است؟
ب) آیا سازمان پاسخگوی نیازهای دایماً در حال تغییر مشتریان میباشد؟
ج) آیا سازمان از فرصتهای جدید ناشی از تغییرات استفاده کرده است؟ و…
۲) بر عکس کردن زنجیره ارزش
بزرگ ترین چالش در کسب و کار الکترونیکی مرتبط کردن فناوری با طرحهای جدید تجاری است. به دلیل نیاز به تغییر در فناوری و روندهای تجاری، کار دو برابر میشود، وقتی فناوری جدید ظاهر میشود نیازها و انتظارات مشتری هم تغییر میکند که متعاقب آن باید طرحهای تجاری جدیدی را برای پاسخگویی به نیاز مشتری ایجاد کرد.
باید توجه داشت که در این میان سازمانهایی موفق هستند که نه تنها ارزشهای جدید را به خود اضافه می‌کنند، بلکه آنها را تغییر هم میدهند. برای تغییر ارزشها مدیران باید زنجیره ارزش سنتی را که دیدی درون گرا دارد (زنجیره ارزش سنتی به ترتیب شامل:
۱) شایستگیهای هستهای درون سازمانی،
۲) فرآیندهای زیرساختاری انعطاف پذیر،
۳) محصولات/ خدمات،
۴) کانالها،
مشتریان است (معکوس کرده و زنجیره ارزش جدید را که دارای دیدی برون گراست) زنجیره ارزش جدید به ترتیب شامل:
نیازهای مشتریان،
کانالهای یکپارچه،
محصولات/ خدمات،
فرایندهای زیرساختاری انعطاف پذیر
شایستگیهای هستهای درون سازمانی، است به وجود آورند.
۳) گزینش یک روش برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی
گام سوم در طراحی یک طرح جدید برای کسب و کار الکترونیکی، انتخاب یک روش برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی است. باید توجه داشت اگر چه سازگاری فناوری جدید میتواند در تکامل سازمان نقش داشته باشد، ولی این امر زمانی حاصل میشود که شرکت بتواند بهترین استفاده را از آن ببرد.
مدیران برای موفقیت استراتژیک در کسب و کار الکترونیکی، معمولاً یکی از روشهای زیر را به کار میبرند:
الف) تکامل خدمات: تحویل هر چیزی به مشتری که برای او ارزشمند بوده و خواهان آن باشد.
ب) تکامل عملیاتی: تحویل هر چه سریعتر محصولاتی با کیفیت بالا و قیمتی منطقی به مشتری.
ج) تکامل مستمر نوآوری: تحویل کالاها و خدماتی که حدود عملکرد را افزایش داده و باعث خرسندی مشتری گردد.
نکته مهم اینکه برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی باید یکی از روشهای بالا با توجه به منابع مورد نیاز برای پیاده سازی آن، انتخاب شود.
۴) اجرای بی نقض
گام چهارم در طراحی یک طرح جدید تجاری موفق برای کسب و کار الکترونیکی، اجرای بی نقض این طرح تجاری است. برای آنکه طرح جدید تجاری بدون نقض اجرا شود باید با فناوری اطلاعات در سازمان تناسب استراتژیک داشته باشد؛ یعنی طرح جدید تجاری باید مرزهای سنتی فناوری اطلاعات در سازمان را شکسته و سپس بر مبنای فناوری روز سازمان اجرا شود. در این میان مدیران سازمان، باید تصمیماتی را برای تغییر سازمان اتخاذ نمایند تا سازمان را از موقعیت فعلی خود حرکت داده و به موقعیت مطلوب برسانند و زیرساختها را منسجم سازند تا به الزامات کسب و کار الکترونیکی دست یابند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۵ چهار عامل برای موفقیت در کسب و کار الکترونیکی
چهار عامل اساسی بر موفقیت کسب و کار الکترونیکی موثر است که عبارتند از:
۱) فناوری:
می توان گفت که فناوری پایه و اساس کسب و کار الکترونیکی را تشکیل میدهد و زمانی یک سازمان خواهد توانست در عرضه رقابت و کسب و کار الکترونیکی موفق شود که زیرساختار فناوری خود را تقویت کند و از اساس فناوری که همان اینترنت است، استفاده نماید.
۲) سرمایه:
مدیر موفق در عرصه کسب و کار الکترونیکی کسی است که زیرساختار سرمایهای سازمان را درک کند، پول مورد نیاز برای استقرار کسب و کار الکترونیکی را با توجه به منابع سازمان تأمین کند و ایمنی لازم را برای سرمایه گذاری در زمینه کسب و کار الکترونیکی ایجاد کند.
۳) رسانه:
مدیر کسب و کار الکترونیکی در بین رسانهها باید دارای قدرت انتخاب باشد و با توجه به همگرایی در فناوریهای ایجاد شده، همگرایی رسانهای را نیز به وجود آورد.
۴) سیاست عمومی:
مدیران ارشد سازمانها برای آن که در عرصه کسب و کار الکترونیکی موفق باشند، باید به زیرساختار سیاست عمومی سازمان نیز توجه داشته باشند؛ یعنی باید قوانین رایج و همچنین صدمات و کمکهای ناشی از تغییر قوانین و مقررات کسب و کار الکترونیکی را درک کنند و به این نکته مهم پی ببرند که اینترنت چگونه جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد و متقابلاً جامعه چگونه اینترنت را متأثر میکند و با توجه به تصمیمات مرتبط با استراتژی، فناوری، سرمایه و رسانه سیاستهایی را اعمال کنند که نه تنها شرکتهای خاص، بلکه رقبا را هم تحت تأثیر قرار دهند. (تاجران، ۱۳۸۴)
۲-۲۶ مزایا و معایب کسب و کار الکترونیک
معایب کسب و کار الکترونیک:
مسأله امنیت، امکان ورود به سیستم‌های شما از طریق آدرس پست الکترونیکی، سایت شبکه و دستیابی به اطلاعات مالی و غیره؛
اختلال در برنامه کاری در صورت خرابی سیستم؛
از دست دادن کنترل؛
مشکلات و هزینه‌های به روز بودن با فناوری‌هایی که به سرعت پیشرفت می‌کنند. (محمدی زاد، ۱۳۹۳)
مزایای کسب و کار الکترونیکی:
کسب و کار الکترونیکی برای سازمان دارای مزایای فراوانی است که برخی از این مزایا محسوس و برخی دیگر نامحسوس است. حال به مزایای محسوس و نامحسوس کسب و کار الکترونیکی در سازمان اشاره میکنیم:
مزایای محسوس کسب و کار الکترونیکی
بهطور کلی میتوان گفت که مزایای محسوس کسب و کار الکترونیکی برای سازمان به شرح زیر است:
۱) کسب و کار الکترونیکی از طریق
محصولات جدید، بازارهای جدید،
مشتریان فعلی (تکرار خرید)
مشتریان فعلی (خریدهای موازی) باعث افزایش فروش و در نتیجه افزایش درآمد میشود.
۲) کسب و کار الکترونیکی از طریق
کاهش زمان در ارایه خدمات،
فروش بهنگام،
کاهش تکثیر و توزیع هزینه‌های ارتباطات بازار باعث کاهش هزینه‌های بازاریابی میشود.
۳) کسب و کار الکترونیکی هم چنین از طریق
کاهش موجودی انبار،
افزایش رقابت در میان عرضه کنندگان،
دوره زمانی کوتاه تر در ارایه تقاضا،
کاهش هزینه‌های اجرایی ناشی از فرآیندهای تجاری روتین مثل کارمندیابی، باعث کاهش هزینه‌های زنجیره عرضه میشود.
مزایای نامحسوس کسب و کار الکترونیکی
کسب و کار الکترونیکی علاوه بر مزایای محسوس که به آن اشاره شد، دارای مزایای نامحسوس نیز میباشد، از جمله مزایای نامحسوس کسب و الکترونیکی میتوان مزایای زیر را نام برد:
بهبود وجهه شرکت،
ارتقاء
