مردی در زیر خود پناه ندهد و رباب بر این غم و ماتم باقی بود تا اینکه از دنیا رفت و گفته شده چند روز پس از شهادت حسین به سوی حق شتافت۳۳۵ کتاب سکینه پرده نشین قریش به این افترا پرداخته و سکینه آواز خوان و بوالهوسی که شعرا از آن یاد کرده‌اند را سکینه دختر بی‌آبروی خالدبن مصعب زبیری دانسته است که به جهت تشابه نام به دختر امام حسین نسبت داده‌اند.۳۳۶
خانم بنت الشاطی برای حضرت سکینه دو دوره زندگی قائل شده است دوره اول غرق در عبادت و بندگی خدا بود و دوری گزیدن از مردم در دوره دوم شادی و نشاط و حضور در جمع را تجربه کرده است بنابراین بین دو دسته روایات که در مورد ایشان است با این تعیر قابل جمع می باشد .حضرت سکینه بعد از حادثه کربلا با مصعب ازدواج کرده است.
وقتی سکینه به مدینه برگشت در حالیکه محزون بود بنی هاشم به او پیشنهاد ازدواج دادند تا نسل امام حسین از سکینه باقی بماندالبته اخبار مربوط به ازدواجهای سکینه اضطراب دارد و نقلها با هم متفاوت است به طوری که نمی شود به طور یقین حق را تشخیص داد اما مطمئنأ حضرت سکینه تا زمانیکه امام حسین زنده بود ازدواج نکرده چرا که اگر این طور بود ازدواج او در تواریخ قبل از شهادت امام حسین می آمد .
منطقی به نظر نمی رسد که سکینه در ایام سفر به کربلا،با عبدالله بن الحسن ازدواج کرده باشد و عبدالله در حادثه کربلا شهید شد .بنابراین فقط یک در خواست ازدواج بوده ودر یک منزل وبا آرامش زندگی نکردند.و اولین ازدواج سکینه با مصعب و بعد از حادثه کربلا بود .ابن سعد و نسب قریش و ابن خلدکان و شذرات الذهب آورده اندو بنت الشاطی این قول را پذیرفته که این ازدواج اولین ازدواج بوده باشد یا ازدواج با عبدالله بن الحسن به هر حال با مصعب بن الزبیر ازدواج کرده است.۳۳۷
شاید برای بسیاری جای این پرسش باشد که چگونه ازدواجهای مکرر رخ داده است پیش از شرح این ازدوج‌ها توجه به چند نکته لازم است:
۱ـ از زمان پیامبر در صدر اسلام رسم و سنت بر آن بوده که زنان، بی‌شوهر نمانند. زنانی که به هر دلیل شوهران خود را از دست می‌دادند چه آنان شهید می‌شدند و چه از دنیا می‌رفتند و چه شوهرانشان آنها را طلاق می‌دادند ازدواج مجدد می‌کردند و فرزندان و اقوام زن نسبت به آنان حساس نمی‌شدند و ازدواج مجدد مردان نیز برای زنان امری طبیعی بوده است. مثلاً اسماء دختر عمیس پس از شهادت جعفر طیار در سال هشتم هجری با ابوبکر که ازدواج کرد و محمد بن‌ابوبکر از او متولد شد، پس از مرگ ابوبکر در سال سیزدهم هجری با علی(علیه السلام) ازدواج نمود و نتیجه آن فرزندی به نام یحیی بود. با اینکه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده که اسماء از زنان بهشتی است. همچنین بسیاری از همسران پیامبر۳۳۸ اکرم(صلی الله علیه و آله) زنانی بود که شوهر خود را از دست داده بودند و حضرت همسر دوم آنها بود.
۲ـ نسبت و موقعیت اجتماعی افرادی مانند سکینه که دارای کمال و زیبایی نیز بودند باعث می‌شد که برابر فرهنگ حاکم بر آن زمان و سنت پیامبر(صلی الله علیه و آله) عده‌ای از آنان خواستگاری کنند به ویژه که آنان نسبت به پیامبر(صلی الله علیه و آله) می‌بردند. از این رو می‌بینیم خاندان پیامبر زنان و مردان خود را به ازدواج همسران خویش پس از مرگ توصیه می‌کردند و در مواردی افراد خاصی را برای آنان در نظر می‌گرفتند.
مثلا فاطمه زهرا(سلام الله علیها) به حضرت علی(علیه السلام) توصیه کرد پس از درگذشت وی با امامه دختر خواهرش زینب، ازدواج نماید. حضرت علی(علیه السلام) براساس وصیت حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نیز پس از شهادت آن بزرگوار۳۳۹ با امامه ازدواج کرد.۳۴۰ بعد از شهادت حضرت علی(علیه السلام) امامه به توصیه آن حضرت با مغیره بن‌نوفل بن‌حارث بن‌عبدالمطلب ازدواج کرد۳۴۱این مطلب در روایت صحیح و منابع معتبر آمده است.۳۴۲ چون حضرت می‌دانست که ممکن است معاویه به خواستگاری وی بیاید. گفته‌اند این نکته را حضرت به مغیره هم فرموده است. پس از اتمام عده امامه معاویه به از او خواستگاری کرد و در نامه‌ای که به مروان نوشت هزار دینار برای وی فرستاد. امامه به مغیره پیام داد که اگر نیازی به ما داری اقدام کن وی نیز امامه را از امام حسن(علیه السلام) خواستگاری کرد.۳۴۳
از گزارش‌های مورخان استفاده می‌شود که دختران امام حسین(علیه السلام) پس از درگذشت شوهرانشان از سوی حاکمان بنی‌امیه خواستگاری شده‌اند و چون پاسخ منفی داده‌اند مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند این موضوع را راجع به سکینه و فاطمه نوشته‌اند. پس از درگذشت حسن بن‌حسن شوهر فاطمه، عبدالرحمان بن‌ضحاک حاکم مدینه از او خواستگاری کرد و فاطمه به وی پاسخ منفی داد حاکم بر نظر خود اصرار می‌کرد و می‌گفت: اگر خواستگاری مرا رد کنی عبدالله پسرت را به اتهام شرکت در مجلس شراب خواری دستگیر و در جمع مردم گردن می‌زنم و آبروی تو را می‌برم از این رو فاطمه به خلیفه که در آن زمان یزید بن‌عبدالملک بود شکایت کرد و او حاکم مدینه را عزل کرد وی را در سال ۱۰۴ دانسته‌اند۳۴۴ به همین جهت فاطمه پس از حسن بن‌حسن با عبدالله بن‌عمرو بن‌عثمان بن‌عفان ازدواج کرد.۳۴۵
ثبت ازدواجهای سکینه در منابع
منبع
عبدالله بن‌حسن
مصعب بن‌زبیر
عبدالله بن‌عثمان
زید بن‌عمر و بن‌عثمان بن‌عفان
ابراهیم
اِصغ
نسب قریش، مصعف بن‌الزبیر، متولد(۱۵۶ـ۲۳۶ ه.ق) ص۵۹
×
*
*
*
*
*
المجدی ابن‌الصوفی، (۴۶۶ه.ق)
×
*
×
×
×
×
المنتظم ابن‌الجوزی وفات (۵۹۷ه.ق)
*
*
*
*
*
*
۲. فاطمه بنت الحسین
فاطمه یکی از دختران امام حسین(علیه السلام) است مادرش ام اسحاق دختر طلحه(کسی که همراه زبیر بود و جزء اولین یاران حضرت علی(علیه السلام) بودند) می‌باشد ام اسحاق قبل از امام حسین همسر امام حسن(علیه السلام) بود به رغم خوی بدی که به ام اسحاق نسبت دادند امام حسین(علیه السلام) بنا به شفارش برادر که هنگام شهادت به او فرمود: برادر! من از این زن راضی هستم بگذارید که او از خانه‌هایتان خارج شود با ام اسحاق ازدواج کرد او برای حسین دختری به نام فاطمه و پسری به نام عبدالله آورد.۳۴۶ ظاهراً ام اسحاق بعد از آن با عبدالله بن‌محمد بن‌عبدالرحمن بن‌ابوبکر(از نوادگان خلیفه اول) ازدواج کرد و برای او دختری به نام آمنه آورد.۳۴۷ فاطمه بنت الحسین یکی از زنان پاکدامن و با فضیلت تاریخ است وی به همراه دختران حضرت علی(علیه السلام) در کربلا حضور داشت.۳۴۸ وی دارای فضایل و مقاماتی است از جمله او راوی روایت از پیامبر می‌باشد.۳۴۹
شیخ مفید می‌نویسد: حسن بن‌حسن(حسن مثنی) از عموی خود امام حسین(علیه السلام) یکی از دخترانش را خواستگاری کرد و آن حضرت فرمود: من دخترم فاطمه را برای تو اختیار کردم زیرا شباهت بیشتری به مادرم فاطمه دختر رسول‌الله دارد. فاطمه از حسن مثنی ابراهیم، حسن و عبدالله را آورد.۳۵۰
از فاطمه بنت الحسین نقل شده است که: روز عاشورا غارتگران به خمیه ما یورش آوردند در حالیکه من دختر کوچکی بودم و پاهایم خلخالی از طلا بود مردی خلخال از پایم بیرون کشید و گریه هم می‌کرد به او گفتم چرا گریه می‌کنی ای دشمن خدا گفت: چگونه گریه نکنم در حالیکه دارم اموال دختران رسول خدا را غارت می‌کنم، گفتم پس غارت نکن گفت می‌ترسم دیگری بیاید و این‌ها ار بگیرد فاطمه می‌گوید: آن‌گاه آن‌چه که بود همه را به یغما برد تا اینکه رو پوش را هم گرفتند. راوی گوید پس از آن‌که فاطمه به همراه اسیران کربلا به کوفه وارد شد خطبه‌ای خواند که بعد از آن فریاد گریه و زاری مردم بلند شد و گفتند: بس است ای دختر پاکان که قلب‌های ما را آتش زدی و دل‌های ما را کباب کردی و آن حضرت ساکت شد.۳۵۱
این روایت نمی تواند از فاطمه بنت الحسین باشد چرا که فاطمه در زمان حیات امام حسین از پدرش خواستگاری شد و امام حسین او را که به مادرش حضرت زهرا شبیه تر بود برای حسن مثنی برگزید.همچنین خطبه هایی که منسوب به فاطمه بنت الحسین است نشان می دهد که ایشان در کربلا صغیر نبوده است.
همچنین از فاطمه بنت علی هم نمی تواند باشد زیرا امام علی حدودأ سال چهل هجری به شهادت رسیدندو شهادت امام حسین سال شصت و یک هجری بوده و این فاصله حدودأ بیست ساله نشان می دهد که فرزندان امام علی در کربلا صغیر نبوده اند.
حسن بن‌حسن(حسن مثنی) در سن سی و پنج سالگی از دنیا رفت۳۵۲ فاطمه خیمه‌ایی در سر قبر او زد روزها را روزه می‌گرفت شب‌ها به عبادت مشغول بود وی پس از یک‌سال که در این منوال گذشت به غلامان خویش دستور داد هنگامی که تاریکی شب فرار رسید این خیمه را جمع کنند وقتی هوا تاریک شد، شنید گوینده‌ایی می‌گوید آیا گمشده خود را یافتید؟ دیگری گفت بله، ناامید شده برگشتند.۳۵۳ فاطمه پس از من حسن مثنی با عبدالله بن‌عمرو بن‌عثمان ازدواج کرد و محمد دیباج (خوش‌چهره) و قاسم و رقیه را آورد محمد گرایش هاشمی داشت و در زندان منصور کشته شد.۳۵۴
ابن الصوفی در کتاب المجدی چنین نقل می‌کند که: حسن مثنی در حال احتضار به فاطمه گفت ای دختر عمو بعد از من تو از مال و فرزند به حد کفایت داری از ازدواج بر حذر کن پس اگر خواستی ازدواج کنی با عبدالله بن‌عمرو بن‌عثمان بن‌عفان ازدواج نکن چرا که او دشمن من و پدرش دشمن پدر من و جدش دشمن جد من و قبیله‌اش دشمن قبیله من است پس هنگامی که حسن مثنی مرد فاطمه با عبدالله عمرو بن‌عثمان ازدواج کرد و فرزندی به نام محمد مقلب به دیباج آورد. (فلما قبل لها فی ذلک قالت: ماکنت بذیاً ولا الحن بنیاً)۳۵۵
احتمال اینکه این روایت برای بد نام کردن نفس زکیه توسط بنی امیه ساخته شده باشد زیاد است .
ازدواجهای فاطمه بنت الحسین در منابع
منبع
حسن مثنی
عبدالله بن‌عمرو بن‌عثمان
فرزندان
ابن الصوفی
*
*
ص۲۸۱
نسب قریشی، مصعف بن‌الزبیر ۱۵۶ـ۲۳۶
ابراهیم، عبدالله، حسن
قاسم، محمد، رقیه، محمد دیباج در زندان منصور مرد یا کشته شد.
ص۱۱۴
همسران امام حسین(علیه السلام)
۱. شهربانو
۲. لیلی دختر ابی‌مره بن عروه‌بن الثقفی
۳. ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله التیمی
۴. رباب
فرزندان امام حسین (علیه السلام)
۱. حضرت سجاد ← ام عبدالله دختر امام حسن
۲. سکینه
عبدالله بن حسن
مصعب بن الزبیر
عبدالله بن عثمان بن عبدالله بن حکیم بن حزام
اصبغ بن عبدالعزیز بن مروان بن حکم اموی (برادر عمر بن عبدالعزیز)
زید بن عمرو بن عثمان بن عفان
ابراهیم بن عبدالرحمن بن عوف
۳. فاطمه
حسن مثنی
عبدالله بن عمرو بن عثمان بن عفان
همسران امام حسین(علیه السلام)
۰
فرزندان امام حسین(علیه السلام)
فصل پنجم:
روابط سببی امام سجاد(علیه السلام)
و فرزندانش