۱۰-اختلال در ر وابط اجتماعی،عدم توجه به وظایف اجتماعی و تمایل به معاشرت بـا دیگران.
۱۱-پیری زود رس و کوتاهی عمر و مبتلا شدن به برخی بیماری ها.
۱۲-مشکلات بین فردی و کناره گیری.
۱۳-کاهش نیروی ذخیره شده در بدن.
علاوه بر موارد فوق احساس ذهنـی فروپاشـی عـاطفی و محرومیـت و شکـست،اغلب علائم جسمی از قبیل آشفتگی خواب،دردهای مزمن پشت،تغییرات فیزیولـوژیکی(مثـل اخـتلال در فـشار خـون)،ســردرد و کـاهش مقاومـت در برابـر عفونـت نیـز شــایع هـستند(ساراسـون،۱۹۸۴،سـاعتچی،۱۳۸۰).ایـن علائـم فیزیکـی بـا کـاهش عملکـرد، کناره گیری،مشکلات بین فردی، سوء استفاده از مواد،غیبت از کـار و بیمـاری همـراه هستند(بورلی پاتر۱۹۹۸)
این روزها فرسودگی شغلی را به مثابه مشکل عمده در تنش کار تشخیص داده‌اند فرسودگی بیشتر در میان متخصصینی شایع است که بایستی به طور گسترده با دیگر افراد، مشتریان زیر دستان و مراجعان کاری سروکار داشته باشد. در حدود ۲۰ درصد صاحبان مشاغل مدیران و کارشناسان فنی در آمریکا مبتلا به عارضه فرسودگی شغل هستند .
کریستینا مسلچ،معتقد است که فرسودگی شغلی پاسخی است به استرسهای مزمن شغلی که در محیط کار وجود دارد که مقدمه‌ای جهت ایجاد موقعیت فیزیولوژیکی دعوا یاگریز و فرار محسوب می شود. فرسودگی شغلی یعنی کاهش کل منابع جسمی و ذهنی بر اثر کوشش زیاد جهت دستیابی به اهداف غیر واقعی کار.
فرسودگی شغلی باعث تحلیل در ارزش ها، روحیه و اراده و نیر روح انسان می‌شود. فرسودگی به تدریج در طول زمان اتفاق می‌افتد سه مورد در فرسودگی اتفاق می افتد: شما به طور مزمن خسته می‌شوید نسبت به کار بی علاقه و بدبین شده و دائماً احساس می‌کنید در کار خود مولد نیستند.
مسلچ و لیتر معتقدند، فرسودگی مسئله ضمنی یا گسستگی نگرش در کارمندان نیست بلکه در معرض مشکل کار و عدم هماهنگی بین طبیعت و ذات افرادی که کار می کنند و نیز ماهیت شغلشان می‌باشد. به هر میزان عدم هماهنگی بیشتر باشد و به همان میزان پتانسیل فرسودگی شغل بالا می رود.
در زیر بعضی از موارد عدم تطابق و هماهنگی آورده شده است.
کاربیش از حد: در مدت زمان بسیار کم کار بسیار زیادی تحویل داده شود.
عدم کنترل: کاهش تقاضا از اولین نیازهای کارمندان یا مراجعین می‌باشد.
بی انصافی رفتار همکاران: اگر ارزیابی، ارتقا، یا میازن مزایای دیگر به طور منصفانه اضافه نگردد سازمان نتوانسته است نسبت به کارمندان خود انصاف داشته باشد.
تعارض بین ارزشها: انجام کارهایی که بر خلاف ارزش های شخصی فرد هستند و یا در حین انجام آنها به فرد احساس غیر اخلاقی دست می دهد باعث و سرد شدن او بنست به کار خود می‌شود.
پدیده فرسودگی شدن به عنوان عملکرد ناشی از استرس بوسیله عوامل فردی و شغلی ایجاد می‌شوند.
عوامل فردی که زیر ساز مفهوم فرسودگی شغلی هستند شامل: ترور شخصیت ـ روش های مقابله‌ای استرس های زندگی هستند. برای مثال عقیده بر این است که افرادی که مستعد فرسودگی شغلی هستند افرادی تلفیق پذیر، احساسی، آرمان‌گرا، مهربان و از طرفی دیگر بسیار مضطرب و بسیار حساس در برابر تعریف و تمجید دیگران هستند ( تیموری، ۱۳۸۳).
از عوامل شغلی نیز می توان موارد زیر را نام برد:
فشار کاری بیش از حد ،عدم کنترل کار در محیط،از بین بردن حمایت، محرومیت فرصت‌های شغلی جهت ارتقاء ، ابهام در تنش، شخصیت کاری در گردش و بالاخره کارهای اتوماتیک ، از استرسهای شغلی هستند که موجب بروز فرسودگی شغلی می گردند.
۲-۲-۳)فرسودگی شغل چه زمانی رخ میدهد
در توجیه بروز این پدیده محققین اظهار می‌دارند هنگامی‌که خواسته های برونی که بایستی به نحوی ارضا شوند بیش از توانایی های درونی باشند فرد دچار این حالت می‌شود به عبارت دیگر زمانی است که خواسته‌ها از برآورد کردن ها تجاوز نمایند. افراد معمولاً توانایی‌های مشخص و متعددی مانند هوش، قدرت جسمی، اعتماد به نفس و دانش دارند و ازآنها به درجات متفاوتی استفاده می‌نمایند و این بدان معنی است که افراد معمولا توانایی‌های مشخص و متعددی مانند هوش، قدرت جسمی ، اعتماد به نفس و دانش دارند و از آنها به درجات متفاوتی استفاده می نمایند و این بدان معنی است که افراد در حین برآوردن نیازهای شغلی ،خانوادگی و اجتماعی از یکسری مهارت‌ها ظرفیت‌هایی که در وجودشان قرار دارند استفاده می کنند و زمانی که این ظرفیت ها جوابگوی نیازها نباشند فرد دچار فرسودگی شغلی می گردد.
فرسودگی شغلی زمانی اتفاق می افتد که افراد انگیزه وعلاقه خود را از دست بدهند. فرسودگی مشخصاً در سخت کارکردن رخ میدهد. در چنین حالتی فرد از لحاظ هیجانی، روان شناختی یافیزیکی فرسوده و خسته می‌شود. هر فردی در موقعیت زیر دچار فرسودگی می‌شود یعنی هنگامی که :
۱ـ فرد نتواند به مسئولیت ها و تقاضاهای اضافی پاسخ نه بگوید
۲ـ برای مدتی تحت فشار مداوم و سخت قرار داشته باشد.
۳ـ برای خود استانداردهای بالایی قرار داده و از دیگران کمک نخواهد.
۴ـ به مدت طولانی ارائه دهنده خدمات حمایتی باشد.
۲-۲-۴)نشانه‌های فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی اغلب خود را به صورت کاهش در انگیزه ،کاهش در حجم ، کیفیت عملکرد، نارضایتی از شغل یا ترک شغل نشان میدهد. فرسودگی شغلی به صورت آرام و طولانی مدت اتفاق می‌افتد ممکن است فرسودگی خود را به صورت علائم فیزیکی یا روانی نشان دهد. علائم فرسودگی شغلی را می توان چنین نامید:
۱ـ احساس عدم کنتر
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید. |
ل بر روی آنچه که اتفاق می‌افتد
۲ـ اعتقاد به عدم موفقیت در کارها
۳ـ تمایل به داشتن تفکرات منفی
۴ـ نداشتن انرژی و توان
۵ـ افزایش گسستگی روابط
۶ـ عملکرد مغزی با تغییرات سوخت و سازی دچار مشکل می‌شود.
۷ـ کاهش سیستم ایمتی بدن
۸ـ بروز بیماری ها و ناخوشی‌های جدی و وخیم. ( تیموری، ۱۳۸۳).
۲-۲-۵)مراحل و سیر فرسودگی
مرحله ماه عسل :
زمانی است که ما در جایی استخدام می شویم و با شور و شعف خاصی کار خود را شروع می کنیم . ممکن است زودتر از وقت معمول سرکار حاضر شویم و دیرتر هم محیط کار را ترک کنیم . شروع به کار ، ذخایر و انرژی ما را خرج می کند . اگر تقویت ، تحسین ، تشویق و رضایت به دنبال کار نباشد ، کاهش انرژی آغاز می شود و فرد بدون آنکه خودش متوجه باشد به تدریج از ا نرژی جسمی و روانی تهی می شود .
کمبود کارمایه :
مرحله است که فرد احساس کم آوردن انرژی می کند و نارضایتی شغلی و خستگی شروع می شود و فرد سعی می کند از طریق پناه بردن به مصرف سیگار ، مواد مخدر ، مشروب ، انجام دادن خریدهای تفننی ، خوابیدن زیاد ، به نوعی خود را فریب دهد .