روش تحلیل کلاستر دومرحله‌ای به‌عنوان پرکاربردترین روش تحلیل کلاستر، برای داده‌های کم (یعنی کم‌تر از 1000پاسخگو یا متغیر) به کار می‌رود و از سه ویژگی اصلی زیر برخوردار است :
الف) توانایی کلاستربندی هم پاسخگویان (موارد )و هم متغیرها
ب) توانایی محاسبه طیفی از راه‌حل‌های ممکن و ذخیره عضویت (هم پاسخگویان و هم متغیرها ) در کلاسترها برای هر یک از این راه‌حل‌ها.
پ) استفاده از چندین روش برای تشکیل کلاستر، تبدیل متغیرها و سنجش عدم تشابه بین کلاسترها.
نحوه کلاستربندی در این روش نیز بدین گونه است که ابتدا با استفاده از یک معیار، فواصل خرده گروه‌ها را تعریف می‌کنیم. سپس روش مناسب برای تشکیل کلاسترها و پیوند آنها باهم دیگر را انتخاب می‌کنیم. درنهایت نیز، تعدد رده‌های مناسب برای داده‌ها را تعیین می‌کنیم.
روش فاصله[49]
اولین مرحله در تحلیل کلاستر، تشکیل ماتریس فاصله است. برای سنجش فاصله، چندین شاخص، وجود دارد:
الف) فاصله اقلیدسی[50] : رایج‌ترین شاخص فاصله، فاصله اقلیدسی است. در این روش، یک جفت مشخص از پاسخگویان بر روی دو متغیر طراحی می‌شوند. فاصله اقلیدسی عبارت است از جذر مجموع مربعات تفاوت X به‌علاوه مربع فاصله Y . در این روش، موقعی که برای تعیین فاصله، از دو یا چند متغیر استفاده می‌شود، آن متغیری که اهمیت بیشتری دارد، مسلط خواهد شد. بنابراین، لازم است که برای جلوگیری از بروز این مسئله، تمامی متغیرها را استاندارد کنیم.
ب) نزدیک‌ترین همسایه[51]: در این روش، فاصله بین دو کلاستر، بر اساس فاصله بین نزدیک‌ترین نقاط همسایگی آن دو کلاستر در نظر گرفته می‌شود.
پ) دورترین همسایه[52]: در این روش، فاصله بین دو کلاستر، بر اساس فاصله بین دو مورد از دورترین نقاط همسایگی آن دو کلاستر لحاظ می‌شود.
قواعد ادغام کلاسترها در همدیگر
برای اینکه بتوانیم مجموعه‌ای از کلاسترها را در تعدادی کلاسترها کم‌تر و درعین‌حال بزرگ‌تر ادغام کنیم. چندین روش وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
الف) پیوند تنها[53]: در این روش در هر مرحله، از فاصله بین رده‌های برای محاسبه فاصله بین دو تا از نزدیک‌ترین پاسخگویان در دو کلاستر استفاده می‌شود. در اینجا، نزدیک‌ترین دو کلاستر تعیین و درهم ادغام می‌شوند.
ب) پیوند کامل[54] : در این روش، فاصله بین کلاسترها بر اساس بیش‌ترین فاصله بین دو ابژه در دو کلاستر مجزا تعیین می‌شود.
ج) پیوند میانگین بین گروه‌ها[55]: در این روش، میانگین تشابه در داخل هر کلاستر محاسبه می‌شود. بنابراین فاصله بین کلاسترها، درواقع فاصله بین این میانگین‌هاست. (توکر و مک کالوم، 1997،ص2000)[56]
پیشینه تحقیق
ﭘﻴﺸﻜﺎري (1375) در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮد ﻛﻪ از طریق پرسشنامه انجام‌شده اﺳﺖ سؤالات زﻳﺮ را ﻣﻄﺮح ﻛﺮده اﺳﺖ.
1 ) آﻳﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش در شرکت‌های اﻳﺮاﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ؟
2 ) آﻳﺎ روش‌های ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ در ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در گردش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﺮ ﺑﻬﺎي تمام‌شده ﻛﺎﻻ ﻳﺎ ﺧﺪﻣﺎت آنها تأثیر دارد؟
3 ) آﻳﺎ ﻣﻴﺰان ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش ﻣﻨﺎﺳﺐ در شرکت‌های ﻧﻤﻮﻧﻪ اندازه‌گیری می‌شود؟
در ﻛﻞ از پرسشنامه‌های ﺑﻴﺴﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻪ به‌طور نمونه انتخاب‌شده ﺑﻮدﻧﺪ، دریافتند ﻛﻪ 67 درﺻﺪ از شرکت‌ها از روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده می‌کنند ﺑﺎﻋﺚ تأثیر ﺑﺮ ﺑﻬﺎي تمام‌شده ﻛﺎﻻ ﻳﺎ ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد شده‌اند و ﻧﻴﺰ اﻳﻨﻜﻪ 71 درﺻﺪ از شرکت‌ها ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش ﺧﻮد توانسته‌اند ﺣﺠﻢ بهینه‌ای از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻨﺪ.
طالبی در سال 1377 در پایان‌نامه خود با عنوان ” ارزیابی وضعیت موجود مدیریت سرمایه در گردش در شرکت‌های ایرانی “به بررسی وضعیت موجود سرمایه در گردش و تأثیر آن بر وضعیت نقدینگی شرکت‌ها و همچنین شناخت سایر عوامل مؤثر بر نقدینگی شرکت‌ها پرداخت. این بررسی نشان می‌دهد که وضعیت نقدینگی شرکت‌ها در دودسته شرایط تفاوت معنی‌دار از هم دارند و بیانگر تفاوت رفتار مدیریت سرمایه در گردش شرکت‌ها در شرایط اقتصادی متفاوت می‌باشد البته این فرضیه که در شرایط اقتصادی که هزینه‌های تأمین مالی پایین بوده است مدیریت موجودی ضعیف بوده تأیید نشده است.
ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ (1383) ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﮔﺮدش شرکت‌های موردمطالعه در ﻃﻲ سال‌های 1377 ﺗﺎ 1381 در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﻨﺞ ﻓﺮﺿﻴﻪ، ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ.
1) روش‌های ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ ﺑﺮ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ شرکت‌ها تأثیر دارد و راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﻦ آنها وﺟﻮد دارد.
2 ) راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري بین روش‌های مدﻳﺮﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت و ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ شرکت‌ها وﺟﻮد دارد.
3 ) ﺷﻴﻮه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻮﺟﻮدي ﻛﺎﻻ بر دوره ﻣﻮﺟﻮدي ﻛﺎﻻ تأثیر دارد، وﻟﻲ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮاﮔﻴﺮ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ تأثیر ﻧﺪارد.
4 ) روش‌های تأمین ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮ ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ شرکت‌ها تأثیر دارد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻮع ﺻﻨﻌﺖ و اﻧﺪازه شرکت‌ها ﻫﻢ ﻋﻮاﻣﻞ تعیین‌کننده‌ای در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ وﺟﻪ ﻧﻘﺪ و اثربخشی آن ﻫﺴﺘﻨﺪ.
5 ) هنگامی‌که شرکت‌ها را برحسب ﻧﻮع ﺻﻨﻌﺖ و اﻧﺪازه آنها ﺗﻔﻜﻴﻚ و دسته‌بندی ﻛﻨﻴﻢ و تأثیر ﻣﺎﻫﻴﺖ آنها را ﺑﺮ شاخص‌های نقدینگی‌شان، ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﺎداري ﻣﺸﺎﻫﺪه می‌کنیم.
کیائی (1384) در تحقیقی با عنوان “بررسی و تبیین استراتژی‌های مدیریت سرمایه در گردش در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران “در بین 39 شرکت پذیرفته‌شده در دو صنعت شیمیایی و غذایی در فاصله‌ی زمانی 1380- 1375 انجام داد و نشان داد که بین استراتژی‌های مدیریت سرمایه در گردش و بازدهی شرکت‌ها ارتباط ضعیفی وجود دارد که ازلحاظ آماری معنادار نیست. مدل تحقيق رگرسيون چند متغيره بوده و متغيرها و نحوه اندازه گيري آنها به شرح ذيل بوده است:
نسبت نقد=وجه نقد+اوراق بهادار قابل‌فروش/دارایی‌های جاری
نسبت بدهی جاری به‌کل بدهی‌ها=بدهی جاری/کل دارایی‌ها
نسبت حاشیه سود عملیاتی=
نسبت بازده سرمایه‌گذاری=
نسبت بازده ارزش ویژه=
ROI=
نسبت جاری=دارای جاری/بدهی جاری
نسبت آنی=دارایی‌های سریع/بدهی‌های جاری
خالص سرمایه در گردش=دارایی جاری-بدهی جاری
نسبت نقد به بدهی جاری=وجه نقد+اوراق بهادار کوتاه‌مدت/بدهی جاری
استراتژی مدیریت دارایی‌های جاری/نسبت نقد-1
| برای دانلود فایل متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید. |